Proces demasyfikacji uniwersytetu a obecność młodzieży wiejskiej w jego strukturze
DOI:
https://doi.org/10.24917/ycee.2021.12.52-60Słowa kluczowe:
młodzież wiejska, nierówności w dostępie do studiów, uniwersytet, demasyfikacja wyższych studiówAbstrakt
Artykuł prezentuje dynamikę zmian w obecności młodzieży wiejskiej w strukturze wszystkich typów studiów wyższych w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu w latach 2006-2018. Kluczową rolę w przemianach szkolnictwa wyższego w tym okresie odegrał głęboki niż demograficzny, który zmienił strukturę całego szkolnictwa wyższego i studiów wyższych w Polsce. Proces ten definiowany jako - demasyfikacja uniwersytetu - w znaczący sposób wpłynął na dostępność studiów wyższych dla młodzieży wiejskiej, która okazała się jednym z głównych beneficjentów niżu demograficznego. Tym samym młodzież wiejska wykorzystała `efekt nasycenia` systemu (koncepcja Effectively Maintained Inequality S. Lucasa) młodzieżą wielkomiejską (o wyższym poziomie kapitału kulturowego) i „zajęła” dostępne na bezpłatnych publicznych uniwersytetach wolne miejsca.
Downloads
Bibliografia
Antonowicz, D. (2015). Digital Players in an Analogue World: Higher Education in Poland in the Post-Massification Era. W: B. Jongbloed, H. Vossensteyn (red.). Access and Expansion Post-Massification Opportunities and Barriers to Further Growth in Higher Education Participation (s. 63–81). London: Routledge, DOI: https://doi.org/10.4324/9780203829776.
Antonowicz, D., Gorlewski, B. (2011). Demograficzne tsunami. Raport Instytutu Sokratesa na temat wpływu zmian demograficznych na szkolnictwo wyższe do 2020 roku. Warszawa: Instytut Sokratesa.
Arum, R., Gamoran, A., Shavit, Y. (2007). More inclusion than diversion: Expansion, differentiation, and market structure in higher education. W: Y. Shavit (red.). Stratification in higher education: A comparative study (s. 1–38). Stanford: Stanford University Press.
Cantwell, B., Marginson, S., Smolentseva, A. (red.). (2018). High Participation Systems of Higher Education. Oxford: Oxford University Press.
CBOS. (2017). Czy warto się kształcić? Komunikat z badań nr 62. Warszawa: CBOS.
Domański, H. (2010). Nowe ogniwa nierówności edukacyjnych w Polsce. Studia Socjologiczne, 1, 7–33.
Gumport, P., Iannozzi, M., Shaman, S., Zemsky, R. (1997). Trends in higher education from massification to post-massification. W: Academic Reforms in the World: Situation and Perspective in the Massification Stage of Higher Education (s. 57–93). Hiroshima: Hiroshima University, Research Institute for Higher Education.
Herbst, M., Rok, J. (2014). Equity in an Educational Boom: lessons from the expansion and marketisation of tertiary schooling in Poland. European Journal of Education, 49(3), 435–450.
Huang, F. (2012). Higher education from massification to universal access: A perspective from Japan. Higher Education, 63(2), 257–270, DOI: https://doi.org/10.1007/s10734-011-9438-7.
Konstantinovsky, D. (2017). Expansion of higher education and consequences for social inequality (the case of Russia). Higher Education, 74(2), 201–220.
Kopycka, K. (2020). Higher education expansion, system transformation, and social inequality. Social origin effects on tertiary education attainment in Poland for birth cohorts 1960 to 1988. Higher Education, 81, 643–664, DOI: https://doi.org/10.1007/s10734-020-00562-x.
Kwiek, M. (2010). Transformacje uniwersytetu. Zmiany instytucjonalne i ewolucje polityki edukacyjnej w Europie. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Kwiek, M. (2013). From System Expansion to System Contraction. Access to Higher Education in Poland. W: P. Zgaga, U. Teichler, J. Brennan (red.). The Globalisation Challenge for European Higher Education. Convergence and Diversity, Centres and Peripheries (s. 233–258). Higher Education Research and Policy: Peter Lang.
Kwiek, M. (2017). Prywatyzacja i deprywatyzacja: od ekspansji (1990–2005) do implozji (2006–2025) systemu szkolnictwa wyższego w Polsce. Nauka, 1, 39–67.
Liu, Y., Green, A., Pensiero, N. (2016). Expansion of higher education and inequality of opportunities: a cross-national analysis. Journal of Higher Education Policy and Management, 38(3), 242–263.
Lucas, S. R. (2001). Effectively Maintained Inequality: Education Transitions, Track Mobility, and Social Background Effect. American Journal of Sociology, 1642–1690.
Marginson, S. (2016). The worldwide trend to high participation higher education: dynamics of social stratification in inclusive systems. Higher Education, 72, 413–434, DOI: https://doi.org/10.1007/s10734-016-0016-x.
Misztal, B. (2000). Prywatyzacja wyższego wykształcenia w Polsce. Wyzwania w świetle transformacji systemowej. W: B. Misztal (red.). Prywatyzacja szkolnictwa wyższego w Polsce (s. 15–39). Kraków: Universitas.
Reimer, D., Pollak, R. (2010). Educational Expansion and Its Consequences for Vertical and Horizontal Inequalities in Access to Higher Education in Germany. European Sociological Review, 26(4), 415–430.
Schofer, E., Meyer, J. W. (2005). The Worldwide Expansion of Higher Education in the Twentieth Century. American Sociological Review, 70, 898–920.
Shavit, Y., Arum, R., Gamoran, A. (red.). (2007). Stratification in Higher Education. A Comparative Study. Stanford: Stanford University Press.
Shavit, Y., Blossfeld, H-P. (1993). Persistent inequality: Changing educational attainment in thirteen countries (social inequality series). Boulder: Westview Press.
Słomczynski, K. M., Tomescu-Dubrow, I., Życzyńska-Ciołek, D., Wysmułek, I. (red.). (2016). Dynamics of Social Structure: Poland’s Transformative Years, 1988–2013. Warsaw: IFiS Publishers.
Szkolnictwo wyższe i ich finanse w 2019 roku. (2020). Warszawa: GUS.
Szkoły wyższe i ich finanse w 2011 roku. (2012). Warszawa: GUS.
Szkoły wyższe i ich finanse w 2018 roku. (2019). Warszawa: GUS.
Triventi, M. (2013). Stratification in Higher Education and its Relationship with Social Inequality: A Comparative Study of 11 European Countries. European Sociological Review, 29(3), 489–502.
Triventi, M., Trivellato, P. (2008). Participation, performance and inequality in Italian higher education in the 20th century: Evidence from the Italian Longitudinal Household Survey. Higher Education, 57(6), 681–702, DOI: https://doi.org/10.1007/s10734-008-9170-0.
Trow, M. (2007). Reflections on the Transition from Elite to Mass to Universal Access: Forms and Phases of Higher Education in Modern Societies since WWII. W: J. F. Forest, P. G. Altbach (red.). International Handbook of Higher Education (s. 243–280). Dordrecht: Springer.
Valero, A., Reenen, J. Van. (2019). The economic impact of universities: Evidence from across the globe. Economics of Education Review, 68, 53–67.
Waller, R., Ingram, N., Ward, M. R. M. (red.). (2017). Higher Education and Social Inequalities University Admissions, Experiences, and Outcomes. London: Routledge, DOI: https://doi.org/10.4324/9781315449722.
Wasielewski, K. (2004). Młodzież wiejska na UMK w Toruniu. Wieś i Rolnictwo, 1, 126–138.
Wasielewski, K. (2013). Młodzież wiejska na uniwersytecie. Droga na studia, mechanizmy alokacji, postawy wobec kształcenia. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Wasielewski, K. (2020). Młodzież wiejska na polskich uniwersytetach – dynamika zmian w latach 2006–2018. Przegląd Socjologiczny, 4, 115–133.
Zawistowska, A. (2012). Horyzontalne nierówności edukacyjne we współczesnej Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Youth in Central and Eastern Europe
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
